साउनको महिना जताततै हरियाली। त्यसैमाथि कलकल बगेका झरनाहरु कसको मन नरमाउला र?  नेपालको रमणीय लमजुङ जिल्लाको मुटुमा अवस्थित मर्स्याङदी गाउँपालिका मनमोहक झरनाहरूसहित प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण छ।

५९७.२५ वर्ग किमी क्षेत्रफल ओगट्ने यस गाउँपालिका प्राकृतीक स्राेत र साधनका हिसाबले निकै सम्पन्न मानिन्छन्। अनेकन प्राकृतीक सुन्दरताकाबीच निरन्तर बगिरहेको मर्स्याङदी नदीलाई भेट्न आतुर भएर थुप्रै झरना आफ्नै गतिमा झरिरहेका देखिन्छन्। यी लुकेका रत्नहरू विशाल चट्टानहरू र रमणीय पहाडहरूबाट क्यास्केड हुन्छन् र रमणीय परिदृश्यमा जादुको स्पर्श थप्छन्।

प्रत्येक झरनाले एक अद्वितीय आकर्षण राख्छ, साहसी आत्माहरू र प्रकृति उत्साहीहरूलाई तिनीहरूको समिप आउन संकेत गर्दछन्। चट्टानलाई बिस्तारै स्पर्श गर्ने पानीको सुमधुर धुनदेखि झर्ने मुहानको शक्तिशाली गर्जनसम्म, मर्स्याङदी गाउँपालिकाका झरनाले प्रकृतिको काखमा पलायन प्रदान गर्दछन्। 

जसले आगन्तुकहरूलाई पृथ्वी माताले यस मनमोहक कुनामा प्रदान गरेको कच्चा र अतुलनीय सौन्दर्यको साक्षी हुन आमन्त्रित गरिरहेका छन्। झरनाहरू, प्रकृतिको मनमोहक उत्कृष्ट कृतिहरू, संसारले प्रस्ताव गरेको सबैभन्दा विस्मयकारी दृश्यहरू मध्ये एक हुन। मर्स्याङदीका झरना स्थानीयको मात्र नभई मनाङ पुग्ने विदेशी पर्यटकहरुका लागि र साहसीहरूको लागि एक प्यारो गन्तव्य बनेको छ। यी झरनाहरुले अटल भव्यता साक्षी गर्न टाढा टाढाबाट आगन्तुकहरू मोहनी लगाएर तानिरहेको छ। 

कैयौं मिटर उचाइ देखि लिएर हरियाली जंगलभित्र लुकेका अनि पहरा सँग अजम्बरी नाता गाँस्दै आआफ्नै आकर्षण छरेका झरनाहरु मर्स्याङदी गाउँपालिकामा दर्जनभन्दा बढी छन्। पहाड र हिमालका कारण मनसुनमा झरना आउन स्वभाविक भए पनि यस गाउँपालिकामा वर्षैभरि प्रचुर मात्रामा सफा  पानीको झरना बग्ने गरेका छन। विश्वप्रसिद्ध पदयात्रा मार्ग अन्नपूर्ण सर्किटको वरिपरि रहेका लमजुङका यी झरनाहरूले बर्सेनि हजारौं पर्यटक भित्र्याउने गरेका छन्। 

यी सबै झरनाहरूमध्ये मुख्यतः स्यांगे झरना, अक्टोपस झरना, हामखोला झरना, च्याम्चे झरना,  छहरेखोला झरना र घनपोखरा झरना पर्यटकहरूमाझ प्रख्यात छन्। मर्स्याङदी गाउँपालिका वडा नम्बर ४ मा रहेको स्याङे झरना रमणीय र मनमोहक छ। घेर्मु फाँटबाट बिहानी पाखामा हेर्दा ११० मिटर र ९० मिटर उचाई भएका माथिल्लो  र तल्लो दुई झरनाको दृश्य स्वर्गीय अनुभूति गर्न सकिन्छ।

यस्तै अक्टोपसको खुट्टा झैँ  करिब १५० मिटर माथिबाट झरेको यस गाउँपालिकाको च्याम्चेमा अवस्थित अक्टोपस झरंना नेपालकै चर्चित मध्येकै एक हो। अन्नपूर्ण पदयात्रा एवं मनाङ यात्रा गर्ने प्राय सबैको यात्राको विश्राम बिन्दुसमेत मानिन्छ जहाँ पर्यटकहरु फोटो खिच्न लालयित हुने गर्दछन्।  

अग्ला पहाड र हिमनदीबाट उत्पत्ति भई कडा चट्टान र पहाड हुँदै करिब १२० मिटरको उचाइबाट झरेको  झरनाले उच्च प्रवाह बोकेको छ। मर्स्याङदी नदीको किनारको चट्टानमा बझारिएको  झरनाले इन्द्रेणी बनाएको दृश्य रोचक लाग्छ। त्यो वातावरण र वरपरको दृश्य महसुस गरेर तपाईंको हृदयले त्यो ठाउँ छोडेर जान मन मान्दैन्। 

मर्स्याङदी वारिबाट हेर्दै गर्दा पारि झरना सगै जंगली जनावर र पन्छीको पनि अवलोकन गर्न सकिन्छ। धेरै मान्छेको नजर नपुगेको तर सौन्दर्य र सम्भावनाको खानी मर्स्याङ्दी २ मा अवस्थित घनापोखारा झरना यस गाउँपालिकाको अर्को आकर्षक प्राकृतीक बरदान हो। यो झरना निकै टाढाबाट पनि अबलोकन  छर्लङ देखिन्छ। 

मानव बसोबासको नजिक वार्ड नम्बर ८ भुलभुलेमा रहेको हामखोला झरना र वार्ड नम्बर ३ खुदीमा अवस्थित छहरेखोला झरना यी सबै झरनाहरूमध्ये निकै लोकप्रिय र व्यस्त रहने ठाउँ हुन्। विशेष गरी वर्षायाममा यी दुई झरनाहरूले आफ्नो सौन्दर्य र महानता महसुस गर्न दिनहुँ धेरै आगन्तुकहरूलाई निम्तो दिन्छन। यी झरना स्थानीयका लागि खानेपानी र सिँचाइका लागि पनि उत्तिकै उपयोगी छन्। चट्टानी चट्टानहरूमा डुबेका झरनाहरु सदाबहार एवं रितले आश्चर्यहरू प्रस्तुत गर्दै मनमोहकता सिर्जना गर्छन्। 

हाम्रा लागि यी अचम्मका प्राकृतिक उपहारहरूको संरक्षण र प्रवर्धनका लागि स्थानीय निकाय तथा संघसंस्थाले विभिन्न कार्यक्रम तथा चाडपर्वहरू आयोजना गर्दै आएका छन्। सडक सञ्जालबाट नजिकै  भएकाले अन्नपूर्ण मार्गमा आउने प्राय सबै झरनामा एकैछिन भए पनि रमाउछन्। पर्यटकीय समयमा तुलनात्मक रुपमा झरना हेर्ने, भिज्ने, फोटो, भिडियो लिने युवायुवतीको भिड बढी लाग्ने गर्छ।

यी बाहेक हिमाल, अग्ला पहाड, जङ्गल र खाडल हुँदै धेरै झरनाहरू छन्। यो याद गर्न आवश्यक छ कि मर्स्याङदी गाउँपालिकाको क्षेत्र विशाल र अन्य धेरै झरनाहरूको घर छ, केही ज्ञात र केही लुकेका छन्। यस क्षेत्रमा यात्राको योजना बनाउँदा, यी प्राकृतिक आश्चर्यहरू सुरक्षित र जिम्मेवारीपूर्वक अन्वेषण गर्न स्थानीय सल्लाह र मार्गदर्शन खोज्दा लाभदायक हुन्छ। यीनले मर्स्याङदी  गाउँपालिकाको महिमा र सौन्दर्यलाई थप  प्रवर्द्धन गरिरहेका छन। मर्स्याङदी  गाउँपालिका नेपालको केन्द्रविन्दुमा अवस्थित छ र देशको हरेक कुनाबाट सडकको सहज यात्रा मा पुग्न सकिन्छ। यी सबै ठाउँ र प्राकृतिक सम्पदाले भरिपूर्ण मुलुकको पर्यटकीयस्थल बन्न सक्छन्। 

गाउँपालिका भित्रका यी विभिन्न झरनाहरूले मह शिकार, रक क्लाइम्बिङ, क्यानोइङ र अन्य धेरै साहसिक खेलहरूको लागि हजारौं आगन्तुकहरूलाई आकर्षित गराएको छ।  मनोरन्जन थेरापी, जलवायु नियन्त्रण एवम वैज्ञानिक अध्ययन र शैक्षिक अनुभवहरू गराएर हामीले यी प्रकृतिका अनुपम छटाहरुलाई संसारभर चिनाउन सक्छौ। यसका लागि स्थानीय सरकार सहित केन्द्रीय सरकारले पनि चासो देखाएमा पक्कै पनि अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा मर्स्याङदी गाउँपालिकाको नाम उचो हुने थियो। तसर्थ धेरै झरनाहरूसहित आश्चर्यजनक प्राकृतिक सौन्दर्यमा झुम्न र आनन्द लिन सबैलाई एक पटक मर्स्याङ्दी गाउँपालिका अवलोकनको निम्तो दिन चाहान्छु।

तस्बिरहरू : शोभित पोखरेल र उज्ज्वल थापा