एल निनोको जोखिममा अस्ट्रेलियाको ‘ग्रेट ब्यारियर रिफ’

काठमाडाैं, साउन २४ : अस्ट्रेलियाको ग्रेट ब्यारियर रिफले समुद्रको तापक्रम मापन गर्दा यस वर्षको अन्त्यतिर ‘कोरल ब्लिचिङ’को अर्को घटना हुन सक्ने अस्ट्रेलियाको सर्वोच्च सामुद्रिक विज्ञान निकायले बुधबार जनाएको छ।  

‘कोरल ब्लीचिङ’का कारण तापक्रम, प्रकाश, वा पोषक तत्वहरूमा हुने परिवर्तनको कारण ‘कोरल रिफ’ सेतो हुन्छ।सन् २०२२ मा ‘ब्लीचिङ’ घटनाले जीवन्त कोरलको स्वास्थ्य बिरामी र फिक्का सेतो नभएसम्म चट्टानको खण्डहरूले रिकभरीको आशाजनक सङ्केतहरू देखाइरहेका थिए। 

‘अस्ट्रेलियन इन्स्टिच्युट अफ मरिन साइन्स’का अनुसार सन् २०२३ को गर्मी याममा चट्टानको अवस्था ‘अपेक्षाकृत हल्का’ स्थिर भए पनि यो अनिश्चित अवस्थामा रहेको छ। इन्स्टिच्युटका अनुसन्धान निर्देशक डेभिड वाचेनफेल्डका अनुसार जलवायु परिवर्तनका कारण लगातार र गम्भीर ‘ब्लिचिङ’ हुने घटनाले गर्दा चट्टानमा परिवर्तनको जोखिम बढेको छ। 

अस्ट्रेलियाको मौसम विभागले आगामी हप्ताहरूमा एल नीनो मौसमी ढाँचा विकसित हुने सम्भावना रहेको बताएको छ, जसले प्रशान्त महासागरमा तातो समुद्रको तापक्रम ल्याउनेछ र ‘कोरल ब्लिचिङ’को नयाँ जोखिम ल्याउनेछ।विश्वव्यापी रूपमा, समुद्रको औसत तापक्रम अप्रिलदेखि नियमित रूपमा मौसमी गर्मीको रेकर्डमा उच्च स्थानमा रहेको छ। 

संयुक्त राष्ट्रसङ्घका विज्ञहरूको एक टोलीले यस वर्षको सुरुमा अस्ट्रेलियालाई ‘खतरामा परेका’ मानिएका सम्पदा स्थलहरूको सूचीबाट हटाएपछि अस्ट्रेलियालाई केही समयका लागि राहत दिइएको थियो। चट्टान अष्ट्रेलियाको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यमध्ये एक हो र यसलाई खतराको सूचीमा राख्दा अन्तर्राष्ट्रिय आगन्तुकहरूका लागि यसको आकर्षणमा धेरै हदसम्म प्रभाव पार्न सक्छ। 

विश्व सम्पदा निकाय युनेस्कोले सन् २०२१ मा एक खतरनाक प्रतिवेदनपछि चट्टानको सूचीकरण गर्ने विचार गरेको थियो तर अस्ट्रेलियाको अघिल्लो अनुदारवादी सरकारको तीव्र लबिङका कारण यो रोकिएको थियो। यसको सट्टा, युनेस्कोले प्रदूषण, माछा मार्ने, जलवायु परिवर्तन र कोरल ब्लिचिङको प्रभावको आँकलन गर्न अष्ट्रेलियाभित्र एक निगरानी अभियान स्थापना गरेको छ।